چاپ کتاب
برای اینکه شما بتوانید اثر خود را به کتاب تبدیل کنید و آن را چاپ و منتشر نمایید با مراحل چاپ و اصطلاحات مختلف در این زمینه باید آشنا باشید. آگاهی از این موارد برای تسهیل کار و موفقیت هر نویسنده ای که قصد دارد آثار خود را به کتاب تبدیل کند ضروری است. لازم به ذکر است اثر هر نوشته هدفمند یک نویسنده یا محقق یا مترجم است که ارزش چاپ دارد مانند پایان نامه ها، داستان ها، ترجمه ها و غیره. اما این آثار برای چاپ به صورت کتاب نیازمند به تکمیل شدن و طی مراحلی را دارند. به عنوان مثال یک اثر برای تبدیل به شدن به کتاب نیاز به شناسنامه و فیپا و مجوز دارد. به همین علت همکاران ما مقاله ای را در این زمینه آماده کرده اند که شما را با این فرآیند آشنا می کند. فهرست اصلی مطالبی که در این مقاله با آنها آشنا خواهید شد عبارتند از:
آماده سازی اثر
مراحل چاپ کتاب
انواع قرارداد چاپ کتاب
عوامل تاثیر گذار بر هزینه چاپ کتاب
محاسبه قیمت فروش هر جلد کتاب
انواع قطع کتاب
1- آماده سازی اثر
هنگامی که اثر خود را برای تبدیل شدن به یک کتاب آماده می کنید اقداماتی را باید انجام دهید که دارای هزینه می باشد. البته گاهی نویسندگان بخش آماده سازی اثر را خودشان انجام می دهند که در این صورت این بخش از هزینه برای آنها صفر خواهد شد. مهمترین اقدامات آماده سازی کتاب به شرح زیر می باشد:
تایپ
تایپ اثر و نوشته های شما اولین قدم از آماده سازی اثر است. اینکه موضوع کتاب شما چیست و قطع (سایز) کتاب شما چه اندازه است، در تعیین اندازه فونت و نوع آن موثر است. تایپ کتاب های هنری به ویژه کتاب های موسیقی دارای هزینه بالایی می باشد و نیاز به افراد متخصص دارد.
ویراستاری
هر اثری که تایپ میشود نیاز به ویراستاری دارد. تفاوتی ندارد که چه کتابی با چه موضوعی می نویسید. ویراستاری خوب در فهم و درک مطالب کتاب شما تاثیرگذار است. اگر کتاب شما تخصصی است حتما از یک ویراستار متخصص و مرتبط با موضوع کتاب خود استفاده کنید. به عنوان مثال کتاب آموزش موسیقی یا کتاب روانشناسی هر یک ویراستار متخصص خود را می طلبد.
صفحه آرایی
صفحه آرایی به تنظیم مناسب فواصل خطوط، فاصله از حاشیه ها، زیباسازی و طراحی گرافیکی صفحات، جاگذاری مناسب عکس ها و … می پردازد. انتخاب مناسب رنگ ها جهت چاپ با کیفیت، دید خلاقانه و طراحی قوی از دیگر فاکتورهای یک صفحه آرایی مناسب است. به عبارت دیگر صفحه آرایی هنر اخذ توجه مخاطب به مطالب است. صفحه آرایی خوب موجب می شود تا مخاطب از نظر روانشناسی با کتاب ارتباط بیشتری برقرار کند.
طرح روی جلد
طرح روی جلد کتاب اولین بخشی از کتاب است که مخاطب با آن ارتباط برقرار می کند. پس توجه به یک طرح زیبا و جذاب که متناسب با موضوع کتاب شما باشد نکته مهمی است. در طراحی جلد کتاب دانستن قطع کتاب، تعداد صفحات، راست چین یا چپ چین بودن کتاب ضروری است.
2- مراحل چاپ کتاب
وقتی یک نویسنده یا یک مترجم قصد چاپ اثر خود را داشته باشد، ابتدا باید با مراحل چاپ کتاب آشنا شود. به همین منظور دراین بخش فرآیند چاپ کتاب را بطور کامل برای شما تشریح می کنیم:
انتخاب ناشر
در گام اول از فرآیند چاپ کتاب، شما باید یک ناشر را متناسب با موضوع کتاب خود انتخاب نمایید. برخی از ویژگی هایی که باید در انتخاب ناشر در نظرداشت عبارتند از: حامی مالی بودن برای نویسندگان، چاپ کتاب در زمان کم با کیفیت مناسب، پخش قوی کتاب ها.
ارسال اثر
در صورتی که اثر شما آماده شده باشد، یک نسخه از آن را جهت بررسی ناشرارسال می کند. در صورتی که تمایل به چاپ کتاب خود در انتشارات ما یعنی انتشارات رهاب هستید، شما می توانید به یکی از روش های زیر اثرتان را برای ما ارسال کنید:
ارسال اثر در قالب فایل pdf (برای این منظور به بخش پذیرش اثر در سایت مراجعه کنید و یا اثر خود را به واتساپ انتشارات به شماره 09127094059 ارسال نمایید) در این مرحله لازم نیست که کل اثر را ارسال کنید و فقط می توانید بخش عنوان، فهرست، مقدمه و 30 صفحه اول را ارسال نمایید.
ارسال نسخه فیزیکی ( پرینت اثر) از طریق پست به آدرس دفتر انتشارات
از طریق حضور فیزیکی در دفتر انتشارات
بررسی اثر
در این مرحله اثر ارسالی شما جهت چاپ توسط ناشر منتخب شما بررسی می شود و در صورت تایید، شرایط چاپ به شما اعلام می شود. شرایط چاپ شامل هزینه چاپ اثر، نوع سرمایه گذاری، تیراژ چاپ و مواردی از این قبیل می باشد.
انعقاد قرارداد
در صورت تایید اثر و موافقت ناشر با چاپ آن نوبتبه انعقاد قرار داد می رسد. انعقاد قرارداد شامل تعیین حق الزحمه ناشر، حق تالیف نویسنده، تیراژ چاپ و موارد حقوقی قرار داد می باشد. برای توضیح بیشتر می توانید به بخش انواع قراردادهای چاپ مراجعه نمایید.
اخذ شابک و یا شابم
بعد از انعقاد قرارداد، اخذ شابک یا شابم برای اثر نویسنده می باشد. ر واقع برای اینکه اثر شما به یک کتاب تبدیل شود، ناشر باید برای آن شابک یا شابم بگیرد. شابک یعنی: شماره استاندارد بینالمللی کتاب یا که متشکل از ۱۰ یا ۱۳ رقم است. شابکی که به هر کتاب اختصاص داده می شود منحصر به فرد است. شابک را در زبانهایی که از خط لاتین استفاده میکنند با سرواژه ISBN نشان میدهند. برای کتاب های موسیقی از نوعی شابک استفاده می شود که به آن شابم گفته می شود.
اخذ مجوز چاپ
پس از اخذ شابک یا شابم ، ناشر صفحه عنوان و صفحه ای به نام شناسنامه را برای اثر شما تنظیم می کند. در این مرحله فایل نهایی کتاب شما همراه با صفحه عنوان و شناسنامه جهت اخذ مجوز چاپ به اداره کتاب خوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال می شود. پس از بررسی های لازم و تایید اثر شما در اداره کتاب خوانی، مجوز چاپ کتاب شما صادر می شود و در اختیار ناشر قرار می گیرد.
اخذ فیپا
در این مرحله اثر به نام نویسنده در کتابخانه ملی ثبت می شود و برای آن فیپا صادر می شود. طبق تعریف سازمان اسناد و کتابخانه ملی، فهرست نویسی پیش از انتشار (فیپا) عبارت است از فهرست نویسی توصیفی و تحلیلی كتاب پیش از انتشار و درج آن در صفحه حقوقی یا صفحه شناسنامه همان كتاب. در واقع در این مرحله مالکیت معنوی اثر همراه با مشخصات آن، به نام صاحب اثر ثبت می شود.
مجوز طرح جلد
همانند مجوز چاپ کتاب، برای طرح جلد آن نیز باید از اداره کتاب خوانی، مجوز و تاییدیه گرفته شود.
چاپ کتاب
پس از اخذ مجوزچاپ کتاب، مجوز طرح جلد و اخذ فیپا کتاب شما آماده چاپ می باشد. لذا در این مرحله فایل کتاب توسط ناشر به چاپخانه ارسال می شود. اگر تیراژ چاپ کتاب توافق شده پایین باشد کتاب چاپ دیجیتال می شود. در صورتی بخواهید تعداد بیش از 1000 جلد چاپ کنید، چاپ افست انجام خواهد شد.
مجوز اعلام وصول
پس از اینکه کتاب شما چاپ شد، چند جلد از آن توسط ناشر به مبادی ذیربط در وزارت ارشاد تحویل می گردد. این مرحله برای انجام نوبت چاپ بعد ضروری می باشد با انجام این کار یک مجوز از طرف اداره کتاب خوانی وزارت ارشاد صادر می شود که به آن مجوز اعلام وصول گفته می شود.
مراحل چاپ کتاب
جهت مشاوره در زمینه چاپ کتاب با تلفن همراه یا وات ساپ به شماره 09127094059 همواره پاسخگوی شما هستیم.
3- انواع قرارداد چاپ کتاب
انعقاد قرارداد به روش های مختلفی انجام می شود. شاید بتوان گفت که به تعداد انتشارات ها قراردادهای گوناگون وجود دارد. اما از یک نظر می توان کلیه قراردادها را به سه دسته تقسیم کرد:
سرمایه گذاری توسط نویسنده
سرمایه گذاری توسط ناشر
سرمایه گذاری مشترک
سرمایه گذاری توسط نویسنده: در این روش کلیه هزینه ها توسط مولف انجام می شود. در این نوع قرارداد حق الزحمه ناشر توسط نویسنده پرداخت می شود. در این نوع قرارداد بیشترین ضرر و یا زیان و یا سود به نویسنده برمی گردد. با توجه به افزایش چشمگیر هزینه های چاپ و مواد مصرفی مانند کاغذ، این نوع قراردادها برای انتشارات با صرفه تر بوده و ریسک آن برای ناشر صفر است.
سرمایه گذاری توسط ناشر: در این روش ناشر کلیه هزینه ها به عهده ناشر خواهد بود. در این نوع از قرارداد، ناشر برای مولف حق التالیف در نظر می گیرد. معمولا این روش از قرارداد برای نویسنده های معتبر و آثاری که احتمال فروش بالایی دارند انجام می شود. حق التالیف رایج برای نویسنده های معتبر و یا آثار خوب حدود 10 درصد از قیمت پشت هر جلد کتاب که به فروش می رسد، می باشد. به عنوان مثال اگر قیمت کتابی 100 هزار تومن باشد و فروش کتاب 3000 نسخه باشد، جق التالیف نویسنده 30 میلیون تومان خواهد بود. با توجه به هزینه های بالای چاپ کتاب، این روش از سرمایه گذاری داری ریسک بالایی می باشد. به همین علت فقط کتاب های خوب و یا آثار نویسندگان معروف و معتبر با این روش پذیرش می شوند.
سرمایه گذاری مشترک: در این نوع از قرارداد نویسنده و ناشر، هزینه ها را بطور مشترک متقبل می شوند. در این نوع قرارداد سود حاصل از فروش نیز به همان نسبت مشارکت در سرمایه گذاری، بین نویسنده و ناشر تقسیم می شود.
انتشارات رهاب برای حمایت از نویسندگان، حامی مالی شما در چاپ و نشر آثار شما عزیزان می باشد.
4- عوامل تاثیرگذار بر هزینه چاپ کتاب
هزینه چاپ کتاب به عوامل مختلفی بستگی دارد. تیراژ کتاب، نوع کاغذ، سایز کتاب، نوع جلد، نوع چسب، سلفن و تعداد رنگ چاپ ( سیاه و سفید، دو رنگ یا چهار رنگ) تعیین کننده قیمت چاپ هستند. همچنین نوع چاپ کتاب که به صورت دیجیتال چاپ شود یا بصورت افست، تاثیر بسیار زیادی برروی قیمت تمام شده کتاب خواهد داشت.
تیراژ کتاب
تیراژ کتاب از مهمترین عوامل تاثیرگذار در هزینه چاپ کتاب می باشد. تیراژ به معنی تعداد نسخه هایی است که از یک کتاب چاپ می کنیم. هر چقدر تیراژ چاپ بیشتر باشد هزینه تمام شده یک جلد کتاب پایین تر می شود. بطور مثال اگر کتابی را بجای 100 جلد 2000 جلد چاپ کنیم هزینه چاپ هر جلد آن، شاید نصف شود. الیته این مثال تقریبی است. معمولا کتاب هایی که پیش بینی می شود که پر فروش باشند را در تیراژ بالا چاپ می کنند. دقت به این موضوع مهم است که گاهی برخی از نویسندگان برای آنکه قیمت چاپ هر جلد کتابشان پایین در بیاید، در چاپ اول اقدام به چاپ با تیراژ بالا می نمایند، در حالی که این یک ریسک است. باید تیراژ را بر اساس میزان فروش پیش بینی شده کتاب تعیین کرد. راه دیگر این است که درچاپ های اول و دوم، تیراژ را کمتر در نظر بگیریم و در صورت استقبال به مرور تیراژ را افزایش دهیم.
تعداد صفحات کتاب
با توجه به اینکه بیشترین هزینه چاپ کتاب مربوط به کاغذ می باشد، تعداد صفحات تاثیر بالایی در هزینه چاپ کتاب شما خواهد داشت.
نوع کاغذ
اینکه کاغذ کتاب شما چه جنسی داشته باشد در هزینه تمام شده برای هر جلد کتاب تاثیر گذار است. بطور مثال اینکه کاغذ ساده باشد یا گلاسه، 70 گرم باشد یا 80 گرم و یا تناژ دیگر همگی در قیمت تاثیر گذار هستند. در حال حاضر کاغذ معمولی و رایج بازار از نوع 70 گرم تحریر می باشد.
رنگ
در صورتیکه محتوای کتاب چهار رنگ باشد (رنگی)، هزینه تمام شده هر جلد آن نسبت به چاپ سیاه و سفید، بالاتر می رود و شاید بطور تقریبی تا دو برابر نیز افزایش یابد.
نوع و سایز جلد
نوع متریال جلد کتاب و سایز آن نیز یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر هزینه چاپ کتاب است. به سایز کتاب در اصطلاح قطع کتاب نیز گفته میشود. برای آشنایی با انواع سایز کتاب و اینکه بدانید کتاب خود را در چه اندازه ای آماده چاپ کنید به مقاله انواع قطع کتاب که در ادامه آمده است مراجعه کنید.
صحافی کتاب
کتاب شما با چه کیفیتی و چگونه صحافی می شود؟ پاسخ این سوال نیز در هزینه تمام شده کتاب شما موثر است. نوع صحافی به نوع سلفون روی جلد، نوع چسب، سیمی شدن یا پرس کردن جلد بستگی دارد.
تعیین قیمت کتاب (قیمت پشت جلد)
به قیمت کتابی که برای فروش در دسترس مخاطبان قرار می گیرد قیمت کتاب یا در اصطلاح قیمت پشت جلد گفته می شود. قیمت پشت جلد به عوامل زیر بستگی دارد.
هزینه چاپ: همانطور که در بخش های قبل نیز توضیح داده شد هزینه چاپ به عوامل مختلفی بستگی دارد.
حق تالیف نویسنده: به مقدار حق الزحمه نویسنده گفته می شود که بستگی به نوع قرارداد بین ناشر و نویسنده دارد ( اعتبار، خبرگی و شهرت یک نویسنده در مقدار حق الزحمه و نیز نوع قرارداد تاثیرگذار است)
حق الزحمه ناشر: مقدار حق الزحمه ناشر به نوع قرارداد بین ناشر و نویسنده مربوط می شود. اعتبار یک ناشر در حوزه نشر نیزعامل مهمی در این زمینه است.
هزینه پخش کتاب: پس از چاپ کتاب شما، مرحله بعدی «پخش کتاب» است. اینکه کتاب شما در نقاط مختلف کشور دیده شود، مهمترین خواسته هر نویسنده و ناشری است. به همین علت برای پخش و توزیع کتاب هزینه قابل توجهی صرف می شود. معمولا هزینه پخش کتاب بین 40 تا 50 درصد از پشت جلد کتاب می باشد!
با توجه به توضیحات بالا فرمول محاسبه قیمت کتاب به شکل زیر می باشد:
این فرمول نشان می دهد اگر به یک نویسنده مقدار حق التالیف بالایی را پیشنهاد دهند در عمل امکان پذیر نیست.
بیایید با هم یک مثال عملی حل کنیم. مثالی که به واقعیت نزدیک است. فرض کنیم قیمت پشت جلد کتاب شما 100 هزار تومان باشد. اگر هزینه آماده سازی و چاپ را 40 درصد در نظر بگیریم، هزینه پخش کتاب نیز حداقل 40 درصد باشد، برای نویسنده و ناشر در کل 20 درصد باقی خواهد ماند! سوالی که مطرح است این است که پس سود کتاب کجاست ؟! سود کتاب زمانی اتفاق می افتد که کتاب شما به عنوان کتاب مرجع و پر فروش شناخته شود. در این صورت کتاب شما با تیراژ بالا چاپ خواهد شد و هزینه تمام شده چاپ کتاب نیز پایین می آید و در نتیجه سود کتاب بیشتر می شود.
جمع بندی: محاسبه قیمت پشت جلد و هزینه تمام شده چاپ کتاب به عوامل بسیاری بستگی دارد. تغییر کیفیت هر یک از این عوامل موجب ارائه پیشنهادات مختلف برای چاپ اثر شما می شود. به عبارت ساده تر هیچ ارزانی بی علت نیست! همچنین در صورتی که سرمایه گذاری از سمت ناشر صورت گیرد و امکان فروش کتاب شما بالا باشد، حق التالیف پرداختی طبق فرمول حدود 10 درصد از قیمت پشت جلد خواهد بود. که این 10 درصد تقریبا معادل 50 درصد از سود کل فروش هر جلد کتاب خواهد بود. اگر کتاب شما پرفروش باشد و به عنوان مرجع شناخته شود سود شما می تواند بیشتر باشد. اما درصدهای بالا تراز 15 برای نویسنده شاید خوش آیند باشد اما تامل برانگیز است!!!
6- انواع قطع کتاب
یکی از مهمترین نکاتی که در مرحله آماده سازی کتاب باید به آن توجه کرد، قطع یا اندازه کتاب است. اگر به کتاب فروشی ها مراجعه کنید انواع کتاب با سایزهای مختلف در قفسه ها دیده می شود. برای اینکه بدانید کتابتان را در چه ابعادی چاپ نمایید و چه اندازه استانداردی برای آن در نظر بگیرید، پیشنهاد می کنیم که مقاله زیر را با دقت مطالعه نمایید. در این مقاله مطالب زیر را با هم بررسی خواهیم کرد:
- تعریف قطع کتاب
قطع کتاب در تعریقی بسیار ساده همان اندازه طول و عرض کتاب است، به عبارت دیگر به اندازه صفحه های کتاب، قطع آن کتاب گفته می شود. اما سوال مهمی که یک نویسنده باید بتواند به آن پاسخ دهد این است که چه قطعی برای کتاب او مناسب است. پاسخ این سوال را می توان چنین بیان کرد که: انتخاب شما به عوامل مختلفی از جمله موضوع کتاب، تعداد صفحات و نیز تا حدی ذوق و سلیقه بستگی دارد. برای انتخاب مناسب ترین قطع کتاب برای چاپ اثری که نوشته اید، پیشنهاد می کنیم که مقاله زیر را بطور کامل مطالعه نمایید.
-
انواع قطع کتاب
در این بخش به رایج ترین ابعاد کتاب که در ایران چاپ می شود می پردازیم:
-
قطع سلطانی
-
قطع رحلی
-
قطع وزیری
-
قطع رقعی
-
قطع پالتویی
-
قطع جیبی
-
قطع خشتی
برای مجسم کردن قطع ها کتاب، ابتدا دو سایز اصلی کاغذ A و کاغذ B را در نظر بگیرید. با تقسیمات متوالی اندازه این دو می توانید قطع های مختلف را تولید و در ذهن خود مجسم کنید. اندازه اصلی کاغذ A دارای ابعاد 90*60 سانتی متر و کاغذ B دارای ابعاد 100*70 سانتی متر می باشد. به عبارت دیگر قطع های مختلف نسبتی از اندازه های طول و عرض این دو کاغذ هستند. با توجه به این توضیح در ادامه به اندازه ها و کاربردهای قطع های مختلف کتاب خواهیم پرداخت:
-
قطع سلطانی
این قطع که در گذشته رواج بیشتری داشته است و امروزه معمولا از آن به منظور چاپ کتاب های نفیس استفاده می شده است. اندازه این قطع پس از برش ابعاد این کاغذ در حدود 49*34 سانتی متر خواهد شد. این قطع امروزه کم استفاده ترین قطع کتاب است.
-
قطع رحلی
قطع کتاب رحلی از آن جهت به این نام خوانده میشود که هنگام خواندن کتاب، آن را بر روی چهار پایه یا همان رحل قرار میدادند. اکثر کتابهای آموزش موسیقی، کتاب های آمادگی کنکور، مجلات و ماهنامه ها دارای قطع رحلی هستند. قطع مزبور دارای اندازه های متنوعی است، قطع کتاب رحلی عموما 28.5*20.5 سانتی متر می باشد که در استاندارد های بین المللی به آن کاغذ A4 می گویند.
-
قطع وزیری
از این قطع بیشتر برای چاپ کتابهای علمی، دانشگاهی و مدارس استفاده می شود. سایز نهایی قطع وزیری در حدود 24*17 سانتی متر می باشد.
-
قطع رقعی
این قطع معمولا برای کتابهای شعر، داستان، رمان و به طور کلی کتابهایی استفاده می شود. اندازه قطع رقعی حدود 20.5*14.5 سانتیمتر است. این قطع به صورت تقریبی معادل کاغذ A5 است.
-
قطع پالتویی
قطع پالتویی جهت چاپ مطالب بلند که دارای عرض کمی می باشند، استفاده می شود. استاندارد قطع پالتویی 20.5*11.5 سانتی متر می باشد. در تمام قطع هایی که در این مطلب بیان گردید شیت را به صورت افقی قرار می دادیم و صفحه های کتاب به صورت عمودی بودند. اما در قطع پالتویی، شیت ها و صفحات هر دو به صورت افقی قرار می گیرند.
-
قطع جیبی بزرگ
با چهار بار تا کردن کاغذ 70*50 سانتی متر به کاغذی در ابعاد 17*12 سانتی متر می رسیم که برای قطع کتاب جیبی بزرگ مناسب می باشد. این سایز مناسب کتاب ها و دفاتر یادداشت کوچک می باشد که حمل و نقل آن ها ساده می باشد.
-
قطع خشتی