انواع قطع کتاب
یکی از مهمترین نکاتی که در مرحله آماده سازی کتاب باید به آن توجه کرد، قطع یا اندازه کتاب است. اگر به کتاب فروشی ها مراجعه کنید انواع کتاب با سایزهای مختلف در قفسه ها دیده می شود. برای اینکه بدانید کتابتان را در چه ابعادی چاپ نمایید و چه اندازه استانداردی برای آن در نظر بگیرید، پیشنهاد می کنیم که مقاله زیر را با دقت مطالعه نمایید. در این مقاله مطالب زیر را با هم بررسی خواهیم کرد:
تعریف قطع کتاب
قطع کتاب در تعریقی بسیار ساده همان اندازه طول و عرض کتاب است، به عبارت دیگر به اندازه صفحه های کتاب، قطع آن کتاب گفته می شود. اما سوال مهمی که یک نویسنده باید بتواند به آن پاسخ دهد این است که چه قطعی برای کتاب او مناسب است. پاسخ این سوال را می توان چنین بیان کرد که: انتخاب شما به عوامل مختلفی از جمله موضوع کتاب، تعداد صفحات و نیز تا حدی ذوق و سلیقه بستگی دارد. برای انتخاب مناسب ترین قطع کتاب برای چاپ اثری که نوشته اید، پیشنهاد می کنیم که مقاله زیر را بطور کامل مطالعه نمایید.
انواع قطع کتاب
در این بخش به رایج ترین ابعاد کتاب که در ایران چاپ می شود می پردازیم:
- قطع سلطانی
- قطع رحلی
- قطع وزیری
- قطع رقعی
- قطع پالتویی
- قطع جیبی
- قطع خشتی
برای مجسم کردن قطع ها کتاب، ابتدا دو سایز اصلی کاغذ A و کاغذ B را در نظر بگیرید. با تقسیمات متوالی اندازه این دو می توانید قطع های مختلف را تولید و در ذهن خود مجسم کنید. اندازه اصلی کاغذ A دارای ابعاد 90*60 سانتی متر و کاغذ B دارای ابعاد 100*70 سانتی متر می باشد. به عبارت دیگر قطع های مختلف نسبتی از اندازه های طول و عرض این دو کاغذ هستند. با توجه به این توضیح در ادامه به اندازه ها و کاربردهای قطع های مختلف کتاب خواهیم پرداخت:
- قطع سلطانی
این قطع که در گذشته رواج بیشتری داشته است و امروزه معمولا از آن به منظور چاپ کتاب های نفیس استفاده می شده است. اندازه این قطع پس از برش ابعاد این کاغذ در حدود 49*34 سانتی متر خواهد شد. این قطع امروزه کم استفاده ترین قطع کتاب است.
- قطع رحلی
قطع کتاب رحلی از آن جهت به این نام خوانده میشود که هنگام خواندن کتاب، آن را بر روی چهار پایه یا همان رحل قرار میدادند. اکثر کتابهای آموزش موسیقی، کتاب های آمادگی کنکور، مجلات و ماهنامه ها دارای قطع رحلی هستند. قطع مزبور دارای اندازه های متنوعی است، قطع کتاب رحلی عموما 28.5*20.5 سانتی متر می باشد که در استاندارد های بین المللی به آن کاغذ A4 می گویند.
- قطع وزیری
از این قطع بیشتر برای چاپ کتابهای علمی، دانشگاهی و مدارس استفاده می شود. سایز نهایی قطع وزیری در حدود 24*17 سانتی متر می باشد.
- قطع رقعی
این قطع معمولا برای کتابهای شعر، داستان، رمان و به طور کلی کتاب‌هایی استفاده می شود. اندازه قطع رقعی حدود 20.5*14.5 سانتی‌متر است. این قطع به صورت تقریبی معادل کاغذ A5 است.
- قطع پالتویی
قطع پالتویی جهت چاپ مطالب بلند که دارای عرض کمی می باشند، استفاده می شود. استاندارد قطع پالتویی 20.5*11.5 سانتی متر می باشد. در تمام قطع هایی که در این مطلب بیان گردید شیت را به صورت افقی قرار می دادیم و صفحه های کتاب به صورت عمودی بودند. اما در قطع پالتویی، شیت ها و صفحات هر دو به صورت افقی قرار می گیرند.
- قطع جیبی بزرگ
با چهار بار تا کردن کاغذ 70*50 سانتی متر به کاغذی در ابعاد 17*12 سانتی متر می رسیم که برای قطع کتاب جیبی بزرگ مناسب می باشد. این سایز مناسب کتاب ها و دفاتر یادداشت کوچک می باشد که حمل و نقل آن ها ساده می باشد.
- قطع خشتی
خشتی از کهن ترین قطع های مورد استفاده در چاپ کتاب میباشد که مربعی شکل است. اندازه خشتی کوچک 14*14 سانتی متر و اندازه استاندارد خشتی بزرگ 22*22 سانتی متر است. از قطع خشتی که به صورت مربعی است اغلب برای کتابهای هنری، کودکان و طراحی کاتالوگ استفاده می شود.
توجه: اندازه های قطع های بالا همگی برای پس از برش بوده واندازه نهایی می باشند. بدیهی است که قبل از برش تمامی ابعاد حدود 0.5 سانتی متر بزرگتر باید در نظر گرفته شوند.